Zarządzanie emocjami w pracy: jak gadzi mózg wpływa na nasze decyzje
Czy wiesz, że Twoje emocje w pracy mogą być bardziej pod kontrolą pierwotnych instynktów niż świadomego myślenia? Każdy z nas doświadczył momentów, kiedy emocje przejęły stery – podczas stresującego spotkania, trudnej rozmowy z szefem czy w napiętej wymianie zdań z kolegą z zespołu. W takich chwilach nasz mózg działa instynktownie, a za część tych reakcji odpowiada tzw. gadzi mózg. To najstarsza ewolucyjnie część mózgu, która reaguje natychmiastowo, niekoniecznie w sposób najbardziej przemyślany.
Zarządzanie emocjami w miejscu pracy to kluczowa umiejętność, która pozwala nie tylko lepiej radzić sobie z wyzwaniami zawodowymi, ale również budować lepsze relacje. Dowiedz się, jak gadzi mózg, emocje i racjonalne myślenie wpływają na Twoje codzienne decyzje, oraz jak możesz lepiej nad nimi panować.
Czym jest gadzi mózg i jak wpływa na zarządzanie emocjami?
Koncepcja trójdzielnego mózgu, zaproponowana przez neurologa Paula D. MacLeana, dzieli mózg człowieka na trzy główne części:
- Gadzi mózg (mózg pierwotny) – to najstarsza ewolucyjnie część mózgu. Odpowiada za podstawowe instynkty przetrwania, takie jak walka lub ucieczka, reakcje automatyczne oraz instynktowne działania.
- Układ limbiczny (mózg ssaczy) – odpowiada za nasze emocje, wspomnienia oraz więzi społeczne. To tutaj tworzy się poczucie przyjemności, stresu, strachu czy radości.
- Kora nowa (neocortex) – to najnowsza część mózgu odpowiedzialna za logiczne myślenie, analizę, planowanie i kreatywność.
W codziennym życiu zawodowym te trzy części współpracują, jednak kiedy napotykasz sytuację stresową, pierwsze skrzypce przejmuje gadzi mózg, uruchamiając mechanizm walki, ucieczki lub zamrożenia. Może to być przydatne w sytuacjach zagrożenia życia, ale w kontekście zawodowym – podczas trudnej rozmowy z przełożonym czy w przypadku konfliktu z kolegą – nie zawsze działa na naszą korzyść.
Jak zarządzanie emocjami działa w praktyce?
W pracy, gdzie codziennie spotykasz się z różnymi stresorami – deadline’ami, oczekiwaniami, presją – gadzi mózg może aktywować reakcje emocjonalne, zanim zdążysz je świadomie przemyśleć. Na przykład, gdy Twój szef nagle krytykuje Twoją pracę, możesz poczuć gniew, frustrację, a nawet chęć obrony. Zanim logiczna część mózgu zdąży przeanalizować sytuację, gadzi mózg uruchamia reakcję obronną.
Badania wykazują, że w momentach stresu nasz organizm automatycznie mobilizuje się do działania. Według badań przeprowadzonych przez Yale School of Medicine, stres aktywuje pierwotne obszary mózgu, takie jak ciało migdałowate, które odpowiada za szybkie reakcje emocjonalne, a równocześnie hamuje aktywność kory przedczołowej, odpowiedzialnej za logiczne myślenie i analizę .
Skąd biorą się nieporozumienia i konflikty w pracy?
Jednym z głównych powodów, dla których pojawiają się konflikty i nieporozumienia w miejscu pracy, jest brak zrozumienia naszych własnych emocji i emocji innych osób. Ludzie mają tendencję do interpretowania neutralnych lub krytycznych wypowiedzi jako ataków, co jest wynikiem aktywności gadziego mózgu. W efekcie, zanim zdążymy przemyśleć reakcję, odpowiadamy impulsywnie – czasem zbyt agresywnie, defensywnie lub emocjonalnie.
Na przykład, kiedy współpracownik negatywnie oceni Twoją propozycję podczas spotkania, gadzi mózg może potraktować to jako zagrożenie dla Twojej pozycji w grupie. Nagle czujesz potrzebę obrony, chociaż racjonalna część Twojego mózgu wie, że to tylko konstruktywna krytyka.
Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Stanford, umiejętność rozpoznawania i kontrolowania swoich emocji – tzw. inteligencja emocjonalna – jest kluczowa dla zarządzania konfliktami w miejscu pracy. Badania pokazują, że osoby z wysoką inteligencją emocjonalną są o 30% bardziej efektywne w rozwiązywaniu konfliktów i lepiej radzą sobie z presją .
Zarządzanie emocjami w praktyce: narzędzia i techniki
Skoro wiemy, że nasze emocje są sterowane przez różne części mózgu, możemy wypracować strategie, które pomogą nam lepiej je kontrolować. Oto kilka sprawdzonych technik, które pomogą Ci zarządzać emocjami w pracy:
1. Świadomość emocji
Świadomość emocji to pierwszy krok do skutecznego zarządzania nimi. Zanim zareagujesz impulsywnie na stresującą sytuację, zatrzymaj się i zastanów, co czujesz i dlaczego. Czy Twoja reakcja wynika z rzeczywistego zagrożenia, czy może z pierwotnego instynktu obrony? Świadome rozpoznawanie emocji daje przestrzeń na bardziej przemyślane reakcje.
Jak zauważa Daniel Goleman, autor książki Inteligencja Emocjonalna, “Świadomość emocji pozwala nie tylko zrozumieć, co nas motywuje, ale też kontrolować emocjonalne reakcje, zanim przejmą nad nami władzę”. Warto zadać sobie pytania: „Dlaczego czuję złość?” lub „Czy ten stres jest rzeczywisty, czy to tylko moja interpretacja sytuacji?”.
2. Techniki oddechowe i mindfulness
Techniki oddechowe i mindfulness są doskonałym narzędziem do szybkiego uspokojenia układu nerwowego i obniżenia poziomu stresu. Głęboki oddech pomaga przełączyć mózg z trybu reakcji instynktownej na tryb myślenia logicznego. Już kilka głębokich wdechów może zredukować aktywność ciała migdałowatego, które odpowiada za emocjonalne reakcje, i dać więcej kontroli nad sytuacją.
Badania opublikowane w Journal of Neuroscience wykazały, że regularna praktyka medytacji i mindfulness zwiększa aktywność kory przedczołowej, pomagając w lepszym zarządzaniu emocjami i poprawiając zdolności podejmowania decyzji .
3. Analiza sytuacji po fakcie
Nie zawsze uda się zareagować idealnie w stresującej sytuacji, ale ważne jest, aby po jej zakończeniu przeanalizować, co się wydarzyło. Przemyślenie swoich reakcji i zrozumienie, jakie emocje nimi kierowały, pomaga lepiej radzić sobie w przyszłości. Taka refleksja wspiera rozwój inteligencji emocjonalnej i pozwala unikać powtarzania tych samych błędów.
Przykład z życia zawodowego: zarządzanie emocjami w praktyce
Wyobraź sobie sytuację: jesteś odpowiedzialny za ważną prezentację przed zarządem firmy. Tuż przed Twoim wystąpieniem szef prosi Cię o zmianę części prezentacji, co wywołuje u Ciebie frustrację i panikę. Twoje serce zaczyna bić szybciej, a w głowie krążą myśli o porażce. W tym momencie Twój gadzi mózg zaczyna działać – instynktownie odczuwasz strach i frustrację.
Jednak, dzięki technikom zarządzania emocjami, zamiast poddać się tej emocji, robisz głęboki wdech, analizujesz sytuację i rozumiesz, że zmiana jest do wykonania. Uspokajając emocje, podejmujesz racjonalne działania – zmieniasz prezentację i zachowujesz pewność siebie.
Jak zarządzanie emocjami wpływa na sukces zawodowy?
Zarządzanie emocjami to jedna z kluczowych umiejętności w dzisiejszym miejscu pracy. Pracownicy, którzy potrafią kontrolować swoje emocje, lepiej radzą sobie z presją, są bardziej odporni na stres i efektywniej rozwiązują konflikty. Badania wykazują, że osoby o wysokiej inteligencji emocjonalnej częściej awansują, lepiej radzą sobie w zespołach i są bardziej zadowolone z pracy.
Według raportu World Economic Forum z 2020 roku, inteligencja emocjonalna jest jedną z dziesięciu najważniejszych umiejętności zawodowych na przyszłość. Umiejętność zarządzania emocjami nie tylko poprawia relacje międzyludzkie, ale także przyczynia się do zwiększenia produktywności i lepszego samopoczucia w pracy.
Zarządzanie emocjami to umiejętność, którą można rozwijać. Dzięki zrozumieniu, jak działa Twój mózg – w tym gadzi mózg i mechanizmy emocjonalne – możesz lepiej kontrolować swoje reakcje i radzić sobie z codziennymi wyzwaniami. Świadome zarządzanie emocjami w pracy pozwala unikać niepotrzebnych konfliktów, budować silniejsze relacje i lepiej reagować na stres.
Pamiętaj, że zarządzanie emocjami to proces. Każdego dnia masz szansę na lepsze zrozumienie siebie, swoich emocji i reakcji. Świadomość tego, jak emocje wpływają na Twoje działania, to klucz do sukcesu – zarówno zawodowego, jak i osobistego. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zarządzania emocjami własnymi i emocjami w swoim zespole, szczegółowo omawiam ten temat podczas Programu Rozwoju Managerskiego. Tam także dowiesz się więcej o komunikacji i konflikcie. Zapraszam!
