Zarządzanie zespołem a model Tuckmana w praktyce

Czy prowadzisz zespół, który przypomina czasem stado kotów na energetykach? Cóż, każdy Lider wie, że zarządzanie zespołem to nie zawsze spacer po parku. Na szczęście, z pomocą przychodzi klasyczny model Bruce’a Tuckmana. Ten amerykański psycholog już w latach 60. opracował model rozwoju zespołu, który do dziś jest jak mapa skarbów dla każdego Lidera.

Zarządzanie zespołem a dynamika zespołu

Zarządzanie zespołem bez zrozumienia jego dynamiki nie będzie skuteczne, nie będzie też odpowiedzialne. Tuckman zdefiniował cztery (później dodał piaty) kluczowe etapy rozwoju zespołu:

1. Forming (Formowanie)
2. Storming (Ścieranie się)
3. Norming (Normowanie)
4. Performing (Działanie)
5. Adjourning (Zakończenie)

Każdy z tych etapów to inny klimat, inne wyzwania i inne potrzeby przywódcze.

1. Forming: “Szefie, a co mam teraz zrobić?”

To moment, kiedy zespół dopiero się formuje. Wszyscy są grzeczni, lekko spięci i jeszcze nie do końca wiedzą, jak gra ta orkiestra. Czasem udają pewnych siebie, ale tak naprawdę szukają Lidera jak latarni morskiej we mgle.

Twoje zadania jako Lidera:

• Dawaj jasne instrukcje, jak GPS z funkcją “nie zostawiam na lodzie”.
• Twórz bezpieczne środowisko, gdzie ludzie mogą zadawać pytania.
• Nie oczekuj inicjatywy, to jeszcze nie ten moment.

Praktyczne narzędzia:

• Codzienne, krótkie odprawy (np. daily stand-upy).
• Check-listy i proste procedury.
• Mentoring 1:1 z nowymi członkami zespołu.

Wskazówka: Nie myśl, że wszyscy Ci ufają, jeszcze nie. Ale masz ich uwagę. Wykorzystaj ją mądrze!

2. Storming: “Dlaczego mamy to robić właśnie tak?!”

Witaj w dżungli. Tu zaczynają się tarcia. Ludzie testują granice, Twoje kompetencje, siebie nawzajem. Czasem zespół przypomina klasę gimnazjalną z nauczycielem na zastępstwie.

Co się dzieje:

• Konflikty, opór, próby sił.
• Krytyka zasad, procedur, a nawet Ciebie.

Twoje zadania jako Lidera:

• Nie bierz wszystkiego do siebie, to naturalny etap.
• Rozbrajaj konflikty zanim eksplodują.
• Angażuj zespół w podejmowanie decyzji.

Praktyczne narzędzia:

• Sesje feedbackowe z zasadami “co działa/co przeszkadza”.
• Kontrakty zespołowe, zasady współpracy ustalone wspólnie.
• Mediacje z neutralnym moderatorem (czasem warto).

Wskazówka: To moment, w którym najbardziej sprawdza się Twoja dojrzałość Lidera. Nie wygrywaj za wszelką cenę. Buduj zaufanie.

3. Norming: “Zróbmy to razem – i zróbmy to dobrze”

Zespół zaczyna grać jak kwartet smyczkowy. Pojawia się synergia, inicjatywa, komunikacja. Mniej dramy, więcej roboty. Ale uwaga – to nie czas na drzemkę w fotelu Lidera.

Co się dzieje:

• Ludzie biorą odpowiedzialność.
• Współpraca zaczyna być naturalna.
• Jest miejsce na humor i kreatywność.

Twoje zadania jako Lidera:

• Utrzymuj kierunek i motywacje.
• Deleguj zaufanie, nie tylko zadania.
• Stwarzaj przestrzeń do rozwoju.

Praktyczne narzędzia:

• Regularne retrospekcje i burze mózgów.
• Programy rozwoju kompetencji.
• Świętowanie sukcesów, niech widza, że warto.

Wskazówka: Tu kwitnie kultura zespołowa. Dbaj o nią jak o bonsai, podlewaj, przycinaj i podziwiaj.

4. Performing: “Szefie, my to ogarniemy”

Brzmi jak bajka? A jednak to się dzieje. Zespół jest samodzielny, efektywny, elastyczny. Ty możesz skupić się na strategii, innowacjach i coachingu, zamiast być kontrolerem lotów.

Co się dzieje:

• Członkowie zespołu sami rozwiązują problemy.
• Lider jest bardziej mentorem niż zarządca.
• Zespól rozwija innych, nawet nowych członków.

Twoje zadania jako Lidera:

• Wspieraj, nie przeszkadzaj.
• Dziel się wizją i inspiruj.
• Wprowadzaj nowe wyzwania, żeby zespól nie wszedł w stagnacje.

Praktyczne narzędzia:

• Autonomiczne zespoły projektowe.
• Coaching indywidualny i zespołowy.
• Inicjatywy rozwojowe typu “shadowing”, mentoring, innowacje wewnętrzne.

Wskazówka: Nie znaczy, że masz nic nie robić. Twoja rola się zmienia, teraz jesteś ogrodnikiem sukcesu, nie robotnikiem.

5. Adjourning: “Dziękujemy sobie  i rozchodzimy się w pokoju”

Ten etap pojawia się, gdy projekt dobiega końca lub zespól zostaje rozwiązany. To czas podsumowań, refleksji i (najlepiej) dobrej atmosfery rozstania.

Twoje zadania jako Lidera:

• Doceniaj pracę i wysiłek wszystkich.
• Pomóż ludziom przekształcić doświadczenie w wiedze.
• Zadbaj o eleganckie zakończenie współpracy.

Praktyczne narzędzia:

• Spotkania podsumowujące z feedbackiem.
• Raporty zamykające projekty.
• Pozytywne rytuały pożegnania (tak, pizza i ciasto nadal działają!).

Wskazówka: Jak kończysz, tak Cię zapamiętają. Zostaw po sobie dobra energie.

Finalnie: Czy warto?

Jeśli chcesz, żeby Twój zespól nie tylko “działał”, ale kwitł, model Tuckmana to doskonały kompas. Nie obiecuje, że będzie łatwo. Ale daje Ci schemat, dzięki któremu zarządzanie zespołem przestaje być magią, a staje się rzemiosłem.

Pamiętaj: każdy etap ma swój sens. Nie przeskakuj ich na sile. Czasem trzeba przeżyć burze, żeby później płynąć pełnym żaglem.

I na koniec, zarządzanie zespołem to nie sprint. To taniec. Czasem walc, czasem breakdance. Grunt, żeby nie tańczyć samemu.

Jeśli o zarządzaniu zespołem chcesz wiedzieć więcej, zapraszam Cię do Programu Rozwoju Managerskiego™ tam dowiesz się więcej o dynamice zespołu i o skutecznym zarządzaniu! Zapraszam :)